Kerk conferentiecentrum Mennorode, Elspeet

Bijzonder pareltje van hout en glas

Hugo de Clecq - FARO Architecten

Kerken worden tegenwoordig vaker afgebroken of herbestemd dan nieuw gebouwd. Toch koesterde architect Hugo de Clercq de stille hoop er ooit nog eens een te mogen ontwerpen. En nu staat het er, midden in de bossen, in het conferentiecentrum Mennorode bij Elspeet: een klein, duurzaam pareltje van hout en glas.

stiltecentrum elspeet - total glas pui - metaglas

Mennorode had weliswaar al een kerk, maar die had zijn functie als bezinningsruimte zoetjesaan verloren en werd steeds vaker gebruikt voor conferenties. Nieuwe ruimte voor religieuze bijeenkomsten en overdenking moest er komen, verscholen in het groen. ‘Puur, één met de prachtige omgeving, dat wist ik vanaf het begin’, zegt Hugo de Clercq. ‘De enige randvoorwaarden waren de plaats, een indicatie van de omvang en het uitdrukkelijke verzoek het zeer duurzaam te maken. Omdat dit kerkje in de doopsgezinde traditie moest passen waarin ik zelf ben opgegroeid, wist ik dat de aanhangers honderden jaren geleden in het geheim samenkwamen in schuilkerken, kleine houten schuren. Dat werd mijn uitgangspunt.’

Passieve zonne-energie

De eenvoud zelve, net als de eeuwenoude schuilkerkjes waarop De Clercq zijn ontwerp baseerde. De Clercq zette ‘de schuur’ in het heden, maar liet de basis intact: een samenspel van vurenhouten spanten, waarvan er niet één gelijk is aan een andere, eikenhouten vloerdelen en een bekleding van Frans acaciahout, geïsoleerd met vlas. ‘Hout is het meest natuurlijke, warm aandoende materiaal dat ik kan bedenken – en het is CO2-neutraal. Om de relatie met de omgeving nog sterker te maken, heb ik ervoor gekozen de achtergevel zo veel mogelijk open te houden en daar de beglazing te concentreren. Daarmee profiteert het interieur in de herfst, winter en lente van passieve zonne-energie. Wat dan nog aan verwarming nodig is, komt van duurzame bronnen.’

Gericht naar het licht

De openheid van de gevel maakte extra bouwkundige verstijvingen in de vorm van verticale lamellen noodzakelijk. De Clercq: ‘Metaglas was de enige fabrikant die het aandurfde die lamellen in glas te leveren en ook de rest van de beglazing vrijwel profielloos te laten. Dat creëerde precies de openheid die ik voor ogen had, al is de hoeveelheid glas nog altijd niet groot ten opzichte van het vloeroppervlak.’ Het kerkje richt zich als het ware naar het invallende licht: het is smaller bij de entree aan de voorkant en wordt steeds opener, lichter naarmate je er als bezoeker doorheen loopt. Dat het hout al verweert, deert de architect niet. ‘Ik voorzie juist dat al die verschillende houtsoorten naar elkaar toe trekken. Dat maakt dit pareltje wat mij betreft alleen maar mooier.’